Praca w GUS

Po II Wojnie Światowej 

Odbudowa GUS odbywała się w zniszczonej w ponad 80% stolicy przy toczących się do 8 maja 1945 r. działaniach wojennych, przy braku delimitacji granic państwowych etc. Brakowało przedwojennej siedziby Urzędu, całkowicie spalonej w czasie powstania warszawskiego, a ocaleli z pożogi wojennej statystycy byli rozproszeni po kraju i świecie. Praktycznie cały przedwojenny majątek GUS, w tym zarówno budynki jak i sprzęt biurowy zostały zniszczone w okresie wojny. Odczuwano brak wykwalifikowanych kadr statystycznych. Część statystyków zginęła lub nie wróciła z obozów jenieckich i pracy, część osiedliła się w różnych częściach kraju a nawet poza nim. Szczęśliwie grono statystyków, do których należeli: prof. Stefan Szulc, prof. Kazimierz Romaniuk, dr Stanisław Róg, prof. Edward Szturm de Sztrem, dr Józef Wojtyniak i prof. Ryszar Zasępa, już od pierwszych dni powołania nowego GUS było do dyspozycji władz i mogło zająć się organizowaniem Urzędu od podstaw.

W pierwszym roku pracy GUS po wojnie szybko rosło zatrudnienie. Brakowało natomiast wyposażenia w środki techniczne Urzędu. W 1945 r. pracownicy mieli do dyspozycji jedynie 26 maszyn do liczenia i 16 maszyn do pisania. Większość operacji liczbowych wykonywano po prostu na liczydłach.

W grudniu 1945 r. w Głównym Urzędzie Statystycznym funkcjonowało już 12 wydziałów.  

Pierwsza powojenna struktura organizacyjna Głównego Urzędu Statystycznego przypominała przedwojenną i obejmowała następujące wydziały:

- Ogólny,

- Statystyki Ludności,

- Statystyki Rolnictwa,

- Statystyki Przemysłu,

- Statystyki Wymiany Dóbr, Spożycia i Cen,

- Statystyki Społecznej,

- Statystyki Administracji Publicznej,

- Statystyki Oświaty, Nauki i Kultury,

- Wydawnictw i Pomocy Naukowych,

- Biuro Masowych Oprascowań Statystycznych. 

Zatrudnieni w GUS w 1945 roku

Źródło: S.Szulc, Sprawozdanie z działalności Głównego Urzędu Statystycznego za rok 1945. Warszawa 1945.